Đồng chí Hoàng Đình Giong - người chiến sĩ cộng sản trung kiên của cách mạng Việt Nam

Đồng chí Hoàng Đình Giong là một chiến sĩ cộng sản lớp tiền bối của Đảng Cộng sản Việt Nam, nguyên Ủy viên Thường vụ Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa I, nguyên Chính ủy Giải phóng quân Nam Bộ. Đồng chí đã cống hiến trọn đời cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc Việt Nam.

Đồng chí Hoàng Đình Giong (tức Hoàng, Lầu Voòng, Trần Tin, Nam Bình, Văn Tư, Võ Văn Đức, Vũ Đức, Lê Minh, Cụ Vũ), người dân tộc Tày, sinh ngày 01/6/1904, tại làng Thôm Hoáng, xã Hạ Hoàng, về sau chuyển sang Nà Toản, xã Xuân Phách (nay là phường Đề Thám, Thành phố Cao Bằng).

Đồng chí giác ngộ cách mạng năm 1924. Năm 1926, đồng chí học ở trường Bách Nghệ, Hà Nội và được tiếp cận những tài liệu tuyên truyền của tổ chức Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập. Thời gian này, đồng chí tích cực tham gia phong trào bãi khóa của học sinh Hà Nội, tham gia tổ chức lễ truy điệu nhà yêu nước Phan Chu Trinh và bị đuổi học. Trở về Cao Bằng, đồng chí tiếp tục tham gia tuyên truyền cách mạng, vận động một số thanh niên và học sinh ở châu Hòa An vào Hội Thanh niên yêu nước.

Năm 1927, đồng chí bí mật sang Long Châu, Trung Quốc để bắt liên lạc với tổ chức cách mạng. Năm 1928 đồng chí được kết nạp vào Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên. Tháng 12/1929, đồng chí Hoàng Đình Giong được kết nạp vào Đông Dương Cộng sản Đảng và được bầu làm Bí thư Chi bộ Hải ngoại (Long Châu, Trung Quốc). Tháng 3/1935, đồng chí được cử làm Trưởng đoàn đại biểu Xứ uỷ Bắc Kỳ tham dự Đại hội lần thứ I của Đảng tại Ma Cao, Trung Quốc và được bầu vào Ban Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương (khoá I), phụ trách Xứ ủy Bắc Kỳ.

Ngày 04/2/1936, đồng chí bị thực dân Pháp bắt giam và đày đi khắp các nhà tù đế quốc: Cao Bằng, Hoả Lò (Hà Nội), Sơn La, Bắc Mê (Hà Giang); rồi bị đày đi biệt xứ tận đảo Madagascar (Châu Phi). Là người có kinh nghiệm đấu tranh trong nhà tù của đế quốc, đồng chí đã có sách lược khôn khéo, tranh thủ lực lượng Đồng Minh và cùng các bạn tù chính trị trở về Tổ quốc an toàn. Năm 1943, trong “chuyến đi thử lửa” trở về nước lần thứ nhất, đồng chí được giao nhiệm vụ đưa yêu sách nhờ Đảng Cộng sản Ấn Độ tạo áp lực dư luận, buộc quân Tưởng thả Lãnh tụ Hồ Chí Minh. Tháng 10/1944, đồng chí trở về nước, nhảy dù từ máy bay đồng minh xuống Hòa An (Cao Bằng), bắt liên lạc với tổ chức.

Trong cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945, đồng chí được giao nhiệm vụ làm Trưởng ban khởi nghĩa của tỉnh Cao Bằng tổ chức lãnh đạo lực lượng vũ trang phối hợp với sự nổi dậy của quần chúng đánh chiếm các nơi chiếm đóng của quân Nhật, đối phó với quân Tưởng, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, giành chính quyền cách mạng ở Cao Bằng từ ngày 20 - 22/8/1945.

Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, đồng chí Hoàng Đình Giong được Đảng và Bác Hồ giao trách nhiệm Chỉ huy Đội quân Nam tiến và giữ nhiều chức vụ quan trọng, như: Chủ nhiệm Chính trị Bộ (Chính uỷ) Quân giải phóng Nam Bộ, Khu Bộ trưởng (Tư lệnh) đầu tiên Khu IX, Khu Bộ tưởng (Tư lệnh) Khu VI. Năm 1947, trong một trận chiến đấu ác liệt tại Chiến khu 7, đồng chí đã anh dũng hy sinh tại mặt trận Ninh Thuận.

Bộ đội Nam Tiến tại ga Hàng Cỏ (Hà Nội) trước khi lên đường chi viện cho mặt trận Nam Bộ, ngày 1-10-1945 (Ảnh TL BTLSQG)

Với công lao và cống hiến to lớn cho sự nghiệp cách mạng Việt Nam, đồng chí Hoàng Đình Giong đã được Đảng, Nhà nước truy tặng nhiều phần thưởng cao quý: Huân chương Hồ Chí Minh (năm 1998); Danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (năm 2009. Năm 2018, Bộ Chính trị công nhận bổ sung đồng chí Hoàng Đình Giong vào danh sách các đồng chí lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam.

Trong cuốn “Hoàng Đình Giong - Cuộc đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng (1904 - 1947)”, cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã viết: “Đồng chí Hoàng Đình Giong là một người cộng sản trung kiên, một người con tiêu biểu của đồng bào các dân tộc quê hương cách mạng Cao Bằng. Đồng chí đã chiến đấu kiên cường, cống hiến trọn đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và lý tưởng cộng sản cao đẹp...”. Suốt quá trình hoạt động trong và ngoài nước, kể cả trong nhà tù đế quốc cho tới phút hi sinh, đồng chí vẫn kiên cường, bất khuất, trung thành với Đảng, với nhân dân, sẵn sàng hy sinh cho sự nghiệp vẻ vang của Đảng. Cuộc đời hoạt động cách mạng và sự hy sinh oanh liệt của đồng chí Hoàng Đình Giong mãi là tấm gương sáng cho thế hệ mai sau học tập và noi theo.